Usuwanie kamienia nazębnego w domu? Uważaj na internetowe poradniki DIY!
Czy pomyślałeś kiedyś „po co właściwie przepłacać za zabiegi w gabinecie stomatologicznym, skoro w Internecie jest mnóstwo darmowych poradników, filmików na YouTube i alternatyw typu zrób-to-sam (DIY)?”
W tym artykule wyjaśnimy Ci czemu usuwanie kamienia nazębnego domowymi sposobami może być złym pomysłem (a nawet może być szkodliwe dla zębów!).
Problem: kamień nazębny
Jak usunąć kamień nazębny w domu? Jak pozbyć się kamienia nazębnego w domu? Zacznijmy od tego, że przy nieodpowiedniej higienie i złej częstotliwości mycia zębów mogą zadziać się dwie rzeczy:
- Po pierwsze na zębach pojawi się płytka nazębna, która jest bezbarwnym, lepkim substancją – nalotem, który nieustannie tworzy się na zębach. Mówiąc językiem naukowym płytka nazębna to biofilm, czyli masa bakteryjna, pojawiająca się na wszystkich powierzchniach w jamie ustnej.
Pamiętaj, że nie możesz zapobiec jej powstawaniu, dokładnie tak samo jak nie możesz pozbyć się z ust wszystkich bakterii, możesz natomiast wyczyścić zęby z płytki nazębnej poprzez ich szczotkowanie i nitkowanie (jeśli robisz to wystarczająco często). Niestety jesteśmy tylko ludźmi i pewnie na dłuższą metę nie będziesz w stanie idealnie pozbywać się płytki nazębnej, co prowadzi nas do kolejnego punktu… - Jeśli zawiedzie mycie i czyszczenie, następnym etapem będzie kamień nazębny, który jest formą stwardniałej płytki nazębnej – jest tworem powstałym z płytki nazębnej, ale również z minerałów, związków organicznych i resztek jedzenia. W przeciwieństwie do płytki nazębnej, kamień jest widoczny, przynajmniej ten znajdujący się ponad linią dziąseł (tak! Kamień może powstać również poniżej linii dziąseł! jeśli interesuje Cię jak usuwa się taki kamień sprawdź hasło kiretaż).
Jeśli do tego dojdzie, nie będziesz już w stanie usunąć kamienia szczotkowaniem i nitkowaniem, ponieważ jest on twardszy, a przez to trzyma się mocniej i nie pozbędziesz się go za pomocą nitki czy szczoteczki. Aby pozbyć się kamienia nazębnego dentyści używają skalerów ultradźwiękowych, ale nawet jeśli posiadasz szczoteczkę soniczną lub ultradźwiękową, nie spodziewaj się cudów: jej moc jest nieporównywalnie niższa niż moc skalera dentystycznego. Szczoteczki te jednak są bardziej efektywne w usuwaniu płytki nazębnej, więc jeśli ich używasz kamień nazębny powinien się gromadzić wolniej niż ma to miejsce przy szczoteczce manualnej. Warto jednak pamiętać, że kamień może pojawić się nawet przy idealnej higienie jamy ustnej – badania pokazują, że może on powstawać bezpośrednio przez mineralizację osłonki nabytej (również gdy pozbyliśmy nadmiaru płytki nazębnej).
Odkładanie się kamienia nazębnego jest uwarunkowane wieloma czynnikami, z czego tylko niektóre z nich są pod Twoją kontrolą (np. dieta, higiena jamy ustnej, palenie tytoniu lub zażywanie narkotyków). Kamień nazębny Cię nie zabije, ale na dłuższą metę nie jest dobry dla zdrowia. Będzie drażnić dziąsła, co prowadzi do stanów zapalnych, a jeśli masz mniej genetycznego szczęścia może nawet przerodzić się w recesje dziąseł lub parodontozę (a to już jest poważne schorzenie!). Zwiększa też ryzyko próchnicy, jest źródłem nieświeżego oddechu i może powodować powstawanie recesji dziąsłowych.
Rozwiązanie: usuwanie kamienia DIY
Na szczęście Twoja ulubiona wyszukiwarka na hasło usuwanie kamienia nazębnego w domu podsunie Ci mnóstwo pomysłów jak pozbyć się tego problemu domowymi sposobami. Ale czy na pewno? Poniżej przejrzymy produkty polecane w filmach i artykułach o usuwaniu kamienia metodami DIY i przedyskutujemy ich ewentualne zalety i wady. Ogółem, w tego typu tutorialach spotkamy się z trzema rodzajami naturalnych składników (zazwyczaj zmieszanymi w swego rodzaju magiczny eliksir):
- Takimi, które mogą uszkodzić szkliwo poprzez wysoką kwasowość
- Takimi, które mogą uszkodzić szkliwo poprzez swoją szorstką strukturę
- Takimi, które Ci nie zaszkodzą, ale wcale nie zlikwidują kamienia
Nie przedłużając, oto lista sposobów na kamień nazębny:
-
Co zmiękcza kamień nazębny? Usuwanie/rozpuszczanie kamienia octem jabłkowym, octem białym, sokiem z cytryny, skórką z pomarańczy, kwasem askorbinowym itp.
Zacznijmy od najgorszych pomysłów – substancje o bardzo niskim, kwasowym pH. Jak zapewne wiesz, na skali pH, wartości od 1 do 6,9 mają odczyn kwasowy (7 to odczyn neutralny), a od 7,1 do 14 – zasadowy. Twoje szkliwo mięknie przy niskim pH i demineralizuje się (traci składniki mineralne) już przy pH poniżej 5,5 (precyzyjnie zaczyna się to dziać już w przedziale od 5,1 do 5,5), więc idealnie jeśli zachowujesz wyższe wartości przez większość czasu. Jeśli pH spada poniżej bezpiecznego poziomu szczotkowanie zębów jest ostatnią rzeczą jaką chcesz w tym momencie robić. A jednak dokładnie to rekomenduje większość poradników internetowych o domowym pozbywaniu się kamienia nazębnego: by najpierw zmiękczyć szkliwo a następnie wyszczotkować zęby. Oczywiście, prawdopodobnie pozbędziesz się w ten sposób kamienia nazębnego, ale najprawdopodobniej nieodwracalnie usuniesz również zdrową warstwę szkliwa. Niektórzy powiedzą „robię to i wszystko z moimi zębami w porządku” – może się tak z początku wydawać, ponieważ pierwsze zmiany są niezauważalne, ale uwierz nam, że kiedy zaczniesz je dostrzegać może być już za późno i będziesz potrzebował odbudowy zęba (bondingu, licówek lub korony).
Jeśli kiedykolwiek zdecydujesz się szorować zęby jakimś dziwnym specyfikiem sprawdź jego odczyn pH, i nie rób tego jeśli wynosi on poniżej wartości 5,5 na skali pH. Poziom pH możesz sprawdzić korzystając z papierków lakmusowych (mniej precyzyjne) lub z cyfrowego pH-metru (a to z kolei bardzo precyzyjnie i nadal niedrogie urządzenie). Dla porównania poniżej prezentujemy wartości pH składników wymienionych wcześniej:
Kwas askorbinowy – poziom pH 1,0 – 2,5
Sok z cytryny – poziom pH 2,2 – 2,4
Ocet biały – poziom pH 2,4 – 2,6
Skórka z pomarańczy – poziom pH około 4,2
Pamiętaj więc, że każda próba rozpuszczenia kamienia nazębnego za pomocą octu może poważnie uszkodzić szkliwo, a to, co zostanie usunięte już nigdy się nie odbuduje! Pomimo, że wszystkie powyższe składniki mogą zmiękczyć kamień, nie można tu mówić o sukcesie, ponieważ jednocześnie nieodwracalnie niszczysz sobie szkliwo!
-
Usuwanie kamienia węglem aktywnym
Dostępny w formie czarnej pasty do zębów która jest formą sproszkowanych składników poddanych utlenieniu, takich jak drewno czy skorupa kokosa, węgiel aktywny jest coraz bardziej popularny. Reklamuje się go jako produkt wybielający, i tak: z powodu wysokiej abrazyjności (ścieralności) może wyczyścić przebarwienia i wybielać zęby. Używany regularnie może zetrzeć z zębów kamień, ale tu pojawia się problem – jednocześnie może zetrzeć szkliwo, więc nie używaj past tego typu często (a najlepiej w ogóle!).
-
Usuwanie kamienia nazębnego olejem kokosowym
Ta metoda jest w 100% naturalna i bezpieczna, ale… nie usunie kamienia! Olej kokosowy ma działanie antybakteryjne a jak wspomnieliśmy wyżej, kamień jest zmineralizowany, więc nie zadziała na niego olej. Zachęcamy jednak do poczytania o działaniu płukania ust olejem kokosowym (tzw. „oil pulling„), ponieważ wpływa to korzystnie na redukcję płytki nazębnej, co z czasem może się przełożyć na znaczne ograniczenie pojawiania się kamienia nazębnego.
-
Usuwanie kamienia nazębnego 3% roztworem nadtlenku wodoru
Nadtlenek wodoru jest skuteczny w usuwaniu płytki nazębnej i wybielaniu zębów (w wysokim stężeniu), ale nie jest efektywną metodą usuwania kamienia nazębnego. Usuwa bakterie beztlenowe poprzez proces utleniania i przez przebijanie się przez śluz (który chroni biofilm) usuwa komórki bakterii. Jest to pomocne w usuwaniu bakterii spod dziąseł, dlatego ten sposób jest dobry dla zdrowia dziąseł. Uwaga: nadtlenek wodoru to mocny utleniacz, bardzo efektywny w zabijaniu bakterii, co jest jednocześnie złą informacją: używanie go źle wpływa na mikrobiom jamy ustnej (te dobre bakterie w Twoich ustach), co na dłuższą metę może mieć nieciekawe konsekwencje takie jak na przykład zwiększone ryzyko próchnicy. Wpływa również na trawienie, a niektóre źródła podają, że może być rakotwórczy, więc nie polecamy go do regularnego stosowania ani jako składnika pasty do zębów.
-
Usuwanie kamienia sodą oczyszczoną
Więc może soda oczyszczona na kamień nazębny to dobry pomysł? Soda oczyszczona (wodorowęglan sodu) jest czystym, nietoksycznym, naturalnym produktem. Jest używana w niektórych pastach do zębów jako dodatkowy składnik, lub może być kupiona osobno (jest powszechnie używana w wypiekach). Ma też niską ścieralność, więc jest bezpieczna, a badania pokazują, że pasty z sodą są skuteczniejsze w usuwaniu płytki nazębnej. Soda ma odczyn zasadowy i nienadużywana prawdopodobnie nie uszkodzi zębów, ale sama w sobie ma bardziej działanie wybielające i odbarwiające niż usuwające kamień nazębny. Tak więc, chociaż w teorii może nieco pomóc w tym procesie, to musiałbyś używać jej bardzo regularnie, co z kolei może wiązać się z ryzykiem uszkodzenia zębów. Jeśli chcesz spróbować, nasyp odrobinę sody na zwilżoną szczoteczkę i delikatnie wyszczotkuj zęby. Możesz zostawić specyfik na zębach do 10 minut, potem wypłucz usta wodą. Daj znać w komentarzu jeśli zauważysz jakąkolwiek poprawę!
Podsumowując: teoretycznie możesz pozbyć się kamienia nazębnego w domu. Możesz skruszyć kamień skalerem dentystycznym, ale i w takim wariancie nie obejdzie się bez pomocy kogoś innego. Pamiętaj, że urządzenia tego typu nie mają zastąpić wizyt w gabinecie, ale raczej podnieść jakość higieny jamy ustnej pomiędzy takimi wizytami.
Koniecznie pamiętaj, że nawet jeśli zakupisz ręczny skaler dentystyczny również będziesz potrzebować pomocy doświadczonej w temacie osoby, ponieważ używanie go wymaga pewnych umiejętności, a użytkowany nieprawidłowo może uszkodzić szkliwo lub dziąsła! Twój pomocnik (inna osoba) ma też możliwość zajrzeć i działać o wiele precyzyjniej niż Ty sam zrobisz to w lustrze. Główny problem polega na tym, że są w Twoich ustach miejsca, do których nie jesteś w stanie dotrzeć sam. Nie zapomnij również o tym, że nie są to urządzenia ultradźwiękowe, takie jakich używa Twój dentysta. Są one zatem dużo mniej skuteczne i mają mniejsze możliwości. Nie są więc substytutem dla higienizacji u dentysty, której jednym z elementów jest skaling ultradźwiękowy (razem z piaskowaniem, polerowaniem i fluoryzacją).
Mimo, że jesteśmy sceptyczni wobec domowych urządzeń do usuwania płytki nazębnej, które powszechnie reklamowane są w internecie (jest to zazwyczaj oszustwo i nie dostarcza żądanych efektów), jesteśmy przekonani, że kupienie przyrządów wysokiej jakości i używanie ich w odpowiedni sposób ma więcej zalet niż wad. Radzimy jednak by nabywały je tylko osoby, które mają problem z nadmiernym osadzaniem się kamienia nazębnego; reszcie osób polecamy wizyty w gabinecie, co powinno być wystarczające i znacznie bezpieczniejsze.
W skrócie:
- istnieje wiele sposobów zredukowania lub uniknięcia gromadzenia się płytki i kamienia nazębnego, część z nich przedstawiliśmy w tym artykule
- technicznie rzecz biorąc można pozbyć się kamienia nazębnego w domu, ale prawdopodobnie przy okazji pozbędziesz się również szkliwa, co nie jest dobrym dealem – przede wszystkim pamiętaj, że masz tylko jedną warstwę szkliwa, która, zniszczona, nie odbuduje się już nigdy!
- powtórzmy: lepiej mieć kamień na zdrowym szkliwie niż nie mieć kamienia ale mieć też mniej szkliwa!
- aby bezpiecznie usunąć kamień nazębny odwiedź swojego higienistę lub dentystę na zabieg higienizacji, w skład której wchodzi skaling ultradźwiękowy (zanim to zrobisz przeczytaj nasze artykuły na ten temat, ponieważ istnieją przeciwwskazania!)
Znasz inne domowe sposoby usuwania kamienia, których nie wymieniliśmy w tym artykule? Daj nam znać w komentarzach. Jeśli masz jakiekolwiek pytania, również pytaj śmiało!
Ten artykuł jest ukończony, ostatnio był aktualizowaniu 20 listopada 2022 roku.
